Video Games και Τέχνη

Τι σου είναι η τέχνη;

Τι σου είναι η τέχνη;

pacman

Τέχνη… μία αιώνια, άχρονη, άφθαρτη, αναλλοίωτη, αυθύπαρκτη οντότητα. Καθημερινώς εμείς οι άνθρωποι, περιτριγυριζόμαστε από έξοχα και φαντασμαγορικά έργα τέχνης. Τι είναι όμως η τέχνη; Ποιος είναι ο ορισμός αυτής της αυθύπαρκτης οντότητας; Από τα αρχαία κιόλας χρόνια, η προσπάθεια εύρεσης και περιορισμού ορίων σε αυτήν την έννοια, φαίνεται μάταιη. Μέχρι σήμερα, υπάρχουν χιλιάδες ορισμοί επάνω στο ζητούμενο. Για παράδειγμα, παρατηρώντας την ιδεαλιστική προσέγγιση της έννοιας, η τέχνη είναι “μίμηση μιμήσεως”. Δεν θα προβώ όμως στην ανάλυση του ορισμού, αλλά ούτε σε διαφορετικές προσεγγίσεις της έννοιας (διότι θα ξεφύγουμε από το ζητούμενο). Παρ’ όλα αυτά, αν και το ερώτημα είναι περισσότερο υποκειμενικής εξέτασης, θα δώσω και το δικό μου ορισμό για το “τι είναι η τέχνη”. Προσωπικά, λοιπόν, θεωρώ ότι τέχνη είναι αυτό που σου προκαλεί έντονα αμφιλεγόμενα συναισθήματα.

Μέχρι σήμερα, ο άνθρωπος έχει ορίσει εννέα τέχνες. Ανάμεσα σε αυτές ανήκουν η γλυπτική, η μουσική, ο κινηματογράφος, και ταυτόχρονα δεν υπάρχει ομοφωνία για την “δέκατη τέχνη”. Ως δέκατη τέχνη η κοινωνία μας, βρίσκεται ανάμεσα στην μαγειρική, την αρωματοποιία, τα βιντεοπαιχνίδια, και άλλα… Παρ’ όλα αυτά, εμείς θα επικεντρωθούμε στα βιντεοπαιχνίδια. Και σε αυτό το σημείο λοιπόν τίθεται το ερώτημα, αν όντως «αξίζουν τα βιντεοπαιχνίδια να λέγονται τέχνη» (όχι απαραίτητα η 10η).

Μία αξιοσημείωτη μορφή τέχνης…

Στα τέλη τις δεκαετίας του ’80, έγιναν οι πρώτες επίσημες προσπάθειες στο να ορίσουν τα video games ως ένα είδος τέχνης. Συγκεκριμένα, το 1989 πραγματοποιήθηκε μία μεγάλη έκθεση στο “Museum of the Moving Image”, στην Αστόρια, παρουσιάζοντας τα βιντεοπαιχνίδια ως μορφή τέχνης. Παρόμοιες εκθέσεις ακολούθησαν μέχρι το 2001. Το 2003, η Tiffany Holmes –της οποίας ο όρος “art game” άφησε χρονικά-, από το “Digital Arts and Culture”, ανέφερε ότι το development τίτλων όπως το Breakout, Asteroids, Pac-Man και Burgertime, ήταν μία αναδυόμενη μορφή τέχνης.

Με την πάροδο του χρόνου όμως, έγινε το μεγάλο «μπαμ», στο τομέα των βιντεοπαιχνιδιών. Αναφέρομαι στην άνοδο των indie games -μετά το 2008, συγκεκριμένα-, όπου άρχισαν να δίνουν ένα πιο καλλιτεχνικό τρόπο έκφρασης στα video games. Παιχνίδια, όπως τα flOw, Journey και Limbo, μας έκαναν να δούμε με διαφορετικό μάτι τη φόρμουλα των βιντεοπαιχνιδιών.

Από την άλλη πλευρά, η δήλωση του Roger Ebert, δημιούργησε μία αναστάτωση στο διαδίκτυο… Ο Roger, στην ουσία είπε ότι “κανένα βιντεοπαιχνίδι δεν θεωρείται μορφή τέχνης και ότι ποτέ δεν θα αγγίξει την τελειότητα της ποίησης ή του κινηματογράφου”.

Φτάνοντας στο σήμερα λοιπόν, δεν φαίνεται να υπάρχει ομοφωνία στις αντιλήψεις των ανθρώπων. Παρ’ όλα αυτά, η υποκειμενική εξέταση του ζητούμενου δεν θα μας οδηγήσει πουθενά. Επομένως, θα ήταν σοφό εάν έδινα μία αντικειμενική προσέγγιση επάνω στο θέμα.

Σε αρχικό στάδιο λοιπόν, είναι εμφανές ότι τα βιντεοπαιχνίδια δανείζονται χαρακτηριστικά από γειτονικές τέχνες, όπως αυτή του κινηματογράφου και της μουσικής. Στο development παιχνιδιών συναντάμε μουσική, animations και design (σχέδια), cinematics, voice acting, εξιστορήσεις, και πολλά άλλα… Αν και όλα αυτά παίζουν δευτερεύοντα ρόλο –από τη στιγμή που οι περισσότεροι developers βάζουν σε πρώτη μοίρα τον παικτικό τομέα-, δεν παύουν να δίνουν καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά στο παιχνίδι. Το γεγονός επίσης, ότι για να δημιουργηθεί πλέον ένα video game (τουλάχιστον το 85%), απαιτείται μία ομάδα από ηθοποιούς (voice actors), μουσικούς συνθέτες, σκιτσογράφους, συγγραφείς, δίνει άλλη αίσθηση στο ζητούμενο.

Παρ’ όλα αυτά, για να λέμε και τις αλήθειες μας, τα βιντεοπαιχνίδια, παρά τον δανεισμό τους από τις γειτονικές τέχνες, ίσως δεν ανήκουν στις τέχνες –για ορισμένους-, λόγω των φιλάργυρων εταιριών που κρύβονται πίσω από τους τίτλους. Για παράδειγμα, μπορεί ένα παιχνίδι να παρέχει όλα τα παραπάνω καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά, που το καθορίζουν ως μία μορφή τέχνης, όμως από την άλλη, πίσω από αυτό το αριστούργημα κρύβεται μία εταιρία, με σκοπό το κέρδος. Δυστυχώς, τέχνη και κέρδος δεν πάνε μαζί.

Η άποψη ορισμένων ανθρώπων, και γενικά η αντίληψη μιας ορισμένης μάζας στο ότι τα βιντεοπαιχνίδια δεν είναι τέχνη, προσωπικά πιστεύω ότι προέρχεται από το γεγονός ότι τα video games είναι ίσως οι πιο διαδραστικές μορφές τέχνης που υπάρχουν μέχρι σήμερα. Συνοπτικά, στο βιντεοπαιχνίδι έχουμε κάτι το ασυνήθιστο… η τέχνη δεν είναι “στάσιμη”. Αντιθέτως μας δίνεται η επιλογή, να οδηγήσουμε εμείς τον ήρωα στο τελικό στάδιο, με λίγα λόγια το «παιχνίδι στην τέχνη». Επομένως, στα video games εμείς είμαστε αυτοί που ολοκληρώνουμε την μορφή τέχνης. Το γεγονός, ότι αποκαλούμε τέχνη κάτι που δεν ταιριάζει σε αυτό που έχουμε συνηθίσει, είναι απαράδεκτο κατά την άποψή μου. Για να συλλάβει ο άνθρωπος την τέχνη σε όλο της το μεγαλείο, πρέπει να αφήσει στην άκρη την αισθητηριακή προσέγγιση, και να επιχειρήσει μία ιδεαλιστικά εξέταση. Οι αισθήσεις συχνά εξαπατούν… έτσι λοιπόν, και οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να ξεχωρίζουν «το ωραίο, από την τέχνη».

Τέλος, όπως προανέφερα, τέχνη για εμένα είναι “αυτό που θα σου προκαλέσει έντονα αμφιλεγόμενα αισθήματα”. Τα βιντεοπαιχνίδια, το πετυχαίνουν εύστοχα αυτό… Πολύ συχνά, εμείς οι gamers, δενόμαστε με τους πρωταγωνιστές των παιχνιδιών. Νιώθουμε ότι βιώνουμε την θλίψη τους, τις χαρές και τις λύπες τους (π.χ. Assassin’s Creed II: Ezio). Επομένως, για εμένα θεωρούνται τέχνη. Παρ’ όλα αυτά, δεν θεωρώ ότι είναι και απαραίτητα η 10η τέχνη, λόγω κάποιων αρνητικών που προανέφερα.

Εσείς θεωρείται ότι τα βιντεοπαιχνίδια είναι τέχνη; Αξίζουν να είναι η 10η τέχνη; Τι είναι για εσάς η τέχνη;

 

Δείτε τα υπόλοιπα άρθρα της σειράς:

 

Video Games και Γυμνό, εδω

Video Games και Θρύλοι (part 1), εδώ

Video Games και Γυναίκες, εδώ

Video Games και Θρησκείες, εδώ

Video Games και «Ναρκωτικά», εδώ

Video Games και ¨Ειδήσεις των 8¨, εδώ